AKDAĞMADENİ'NİN COĞRAFİ YAPISI
Rakım: 1.330 m. Yüzölçümü: 2.112 km2. İl merkezinin doğusunda yer alan Akdağmadeni, doğuda Sivas-Şarkışla, güneyde Çayıralan, batıda Sarıkaya ve Saraykent, kuzeyde ise, Kadışehri ile çevrilidir.

İKLİMİ
İlçe iklimi karasal iklimden ziyade, Karadeniz iklimi ve karasal iklim arasında bir geçiş tipidir. İlçe yayla olduğu için orta Anadolu'nun iklimine benzerliği olup, yazın fazla sıcak; kışın da dondurucu soğuklar olmaz. Kar yağışı ,Yozgat da olduğu gibi, Kasım ayının ortalarında başlar. Akdağlar da kar Haziran, hatta Temmuz ayına kadar yerde kalır. Akdağmadeni’nin ormanlık ve yüksek oluşu yüzünden yıllık yağış miktarı ortalama 478 -500 mm dir. Yazın sıcaklık 20-25 C arasında değişmektedir. Yıllık sıcaklık ortalaması 8-12 C arasında oynar. Bunun 100/50 -60 bitki mevsiminde yağar. Havası genellikle rutubetlidir. Rüzgarlar, doğu ve güneyden eser. Kuzey rüzgarlarına karşı, dağlar koruyucu bir durumdadır.

BİTKİ ÖRTÜSÜ
Akdağmadeni’nde yağış çok olduğu için doğal bitki örtüsünü genelde ormanlar oluşturmaktadır. İldeki en geniş orman alanına sahip olan Akdağmadeni’nde sarı çam, ardıç, yabani fındık, alaç ve palamut gibi ağaç türleri bulunmaktadır. Orman dışındaki alanlar ise, daha çok mera olarak değerlendirilen bozkırlar ve çayırlardır. İlçe topraklarının 32,5'inin ormanlarla kaplıdır. Türkiye orman ortalaması 13,6: İç Anadolu Bölgesi orman ortalaması ise ancak %5,8’dir. Akdağmadeni ilçesi orman yüzdesinin, dahil olduğu İç Anadolu bölgesinden fazla oluşunun yegane sebebi, yükseltinin fazlalığı ve İç Anadolu’ya oranla geçiş iklim tipinde bulunmasıdır. Bundan 20 yıl önce ilçe yüzölçümünün %49'u ormanlarla kaplıydı. Ancak son yıllardaki tarla açmaları nedeniyle arazinin ancak %32'sinde orman örtüsü kalmıştır. İlçede ormanlık saha daha çok güneydoğu bölümdeki dağlık alanda yoğunlaşmaktadır. Buralarda büyük yerleşim yerleri olmadığından orman örtüsü varlığını muhafaza etmektedir. İlçe ormanlarının %65,6'sı koru ormanı, %34,4'ü baltalık ormanıdır. İlçede yer yer yayvan yapraklı ormanlar (Meşelikler) ve iğne yapraklı ormanlar (boyu 25-30 metreyi bulan Karaçam ve Kızılçam) bulunur. Yayvan yapraklı ormanlarla iğne yapraklı ormanlar, karışık olarak görülür. İlçenin batısında, Sazlıdere Köyü ve karşısından itibaren ilçe sınırına kadar ana yol üzeri ve çevresi özellikle kuzeye düşen kısmı tamamen meşelik kaplıdır. Oluközü Köyü Meşe Korusu Anadolu da ayrı bir nadide yer olarak gösterilir. Köy halkı arasında öyle bir sistemle düzenli kesim (teskere) anlayışı yerleşmiştir ki; koruluğu 20 bölgeye ayırarak her sene bir kesim aralığında kullanılıp diğer sene başka kesim aralığına geçilmektedir. Meşe koruluğunun muntazamlığını koruması, köy halkının üzerinde titremesi ve kesimin intizamlı bir şekilde yapılmasının da büyük bir pay vardır. İlçenin ormanları yaş itibariyle çok gençtir. Ortalama 10-15 metre yüksekliğinde olan sarı çam ağaçlarının arasında az miktar da karamaz ağacı bulunmaktadır. Karamaz ağıcı Türkiye’de sadece bu ilçede bulunmaktadır. Karamaz ağacı daha çok ilçenin kuzey doğusunda, doğu ormanlarının güneye bakan yamaçlarında yetişmektedir. Akdağmadeni ormanlarında bir miktarda fındıklı Fındık Ağaçları bulunmaktadır. Bunlardan başka özel olarak yetiştirilen, bol miktarda Elma, Armut, Erik, Vişne ve Şeftali ve Kaysı Ağaçları vardır. Ev önlerinde Üzüm Asmaları, dere boylarında Söğüt Ağaçları, Selvi Kavakları, Son yıllardaki "Benim bir dikili kavağım var" kampanyasıyla bir çok yere Orman İşletmesi Müdürlüğü’nün temin etmiş olduğu çam fidanları dikilmektedir. Özellikle eski Rum ve Ermenilerden kalan evlerin önünde asırlık ceviz ağaçları bulunmaktadır. Ceviz neslinin devam etmesinde izinsiz kesilmemesine borçludur. Yaz aylarının bunaltıcı sıcaklarında serinletici etkisi, temiz havasıyla Akdağmadenililer’in mesire yeri durumuna gelen ormanlarda, yeşilin her türlü tonunu görmek mümkündür. Özellikle ilçe merkezi yakınındaki, buz gibi kaynak suyunun bulunduğu "Kadıpınarı" hafta sonu tatillerinde ve bayramlarda halkı kendine çekmektedir.

DAĞLARI ve TEPELERİ
Arazisinin büyük bir bölümü dağlık olan ilçenin en önemli yükseltisi Akdağlar’ dır. İlçeye ismini veren AKDAĞ bir sıra dağın ilçe merkezindeki en yüksek zirvesi (2.130)’dir. İlçenin diğer dağları şunlardır: Kızıldağ, Çörekli, Değirmen Tepesi, Çomakdağı, Tahtalıdağı, Uzunburun Dağı, Türü Dağı ve Dormik Dağları. İlçemizin yüksek dağları ve birbirinden güzel yaylalarından ünlü halk ozanı Karacaoğlan dahi şiirlerinde övgüyle bahseder. İlçede Karababa Tepesi (2.345 m ilçenin en yüksek temesi), Kuzgun Tepesi (1.410 m), Çomak Tepesi (1.380 m) ve Göbekkaya Tepesi (1.360 m) ismiyle anılan 4 tepe bulunmaktadır.

YAYLALARI
Akdağmadeni ilçesi; okyanuslar ortasında bir orman adası gibi benzetme yapılmasından da anlaşılacağı gibi yaylası çok olan bir bölgedir. Akdağlar arasında, görmeye, dinlenmeye değer bir çok yayla vardır. Nalbant,Sırıklı, At Oluğu, Alma Burnu, Dikeni Kalın, Harman, Dinlendim Danışık Kıyak, Pınar Hatap Alanı, Başyurt, Kömerliyerli, deli Hamza, Aktaş, Nusret, Yerliboyun, Kevenliburun ve Kırklar Çalı başlıca yaylalardır.

AKAR SULARI
İlçenin genel olarak bir plato görünümünde olması yüzünden akarsular derine gömülmüştür. Bu nedenle büyük ve muntazam akışlı sular yoktur. İlçede bulunan akarsular, genel olarak güney ve doğudaki dağlardan kaynaklanıp iç bükey bir yay çizerek ilçenin sınırını oluşturan Çekerek Irmağı’na dökülürler. Akdağ'ın güney batı yamaçlarındaki Sırıklı Dağı Yoncalık Deresi’nden doğup akan sular kaynak suyunu oluşturur. Bu su Akdağmadeni'ni topraklarından geçerek, şimdi Sarıkaya ilçesine bağlı Hasbek Bucağı arazisini doğudan batıya doğru sulayarak geçer, ve Şefaatli ilçesi civarında Karanlık Dere ve diğer sularla birleşerek Delice Çayını oluştururak Kızılırmak Nehri’ni besler. Bunlardan başka, Akdağın kuzey-doğusundan Başçatak Köyü ile Davulbaz Köyü yamaçlarından doğup akan sular Göndelen Çayı’nı oluşturur. Bu su arazinin dik ve meyilli olması nedeniyle hızlı akar ve Yanık Köyü civarında (Göndelen Özü, Akdağ Deresi, Değirmen Özü Deresi, Virankale Deresi, Sarayözü Deresi ve bilhassa Yıldızeli'nden gelen Çakrak Suyu ile birleşerek Çekerek adını alır ve Amasya’da Yeşilırmak’la birleşerek Karadeniz'e dökülür. İlçenin doğusunda Köklü dağından çıkan ve ilçeyi doğudan batıya doğru uzunlamasına bir kemer gibi ikiye bölen Köprü Suyu ile, Kaynarca ve Sıçanlı dağlarından çıkan Özer Suyu ilçe eteklerinde birleşerek Maden Özü adını alır. Ayrıca Çiçekli ve Dikili Özü suları da ilçenin diğer kaynak sularındandır. Bu sularda Çekerek sularına karışır. Kanak Çayı’na dökülen Sarıtaş Deresi, Kaplançanağı Deresi ve Gölayağı Deresi de ilçenin diğer akarsularındır.

ULAŞIM
İlçede engebenin fazla olduğu güneydoğu kısmı hariç diğer yerler düzenli bir ulaşım ağı vardır. Ankara-Yozgat-Sivas-Erzurum üzerinden İran'a giden E-23 karayolu, İlçeyi doğu-batı yönünde katetmektedir. Stabilize yollar genel olarak E-23 karayolunu dikine kesmektedir. Yollar genelde vadi tabanlarını izlemekte, meridiyonel bir dağılış göstermektedir. Stabilize yollar haricinde köyleri birbirine bağlayan sadece yaz mevsiminde ulaşıma açık, kış mevsiminde ulaşıma kapalı köy yolları da vardır. Bu yollar özellikle arızanın fazla olduğu güneydoğu kısmında yoğunluk kazanmakta birlikte ilçenin hemen her yerinde görülür. İlçeden Ankara'ya ve Yozgat'a düzenli otobüs seferleri yapılmaktadır. Köyler ile ilçe arasındaki ulaşımda, şahısların mülkiyetinde olan küçük otobüsler ve minibüsler kullanılmaktadır. İlçeyi doğu-batı yönünde kateden E-23 karayolu, ilçe ulaşımında büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Yol boylarında kara nakil vasıtaları ile yolculuk edenlerin dinlenme, yemek vb. ihtiyaçlarını karşılamak üzere benzin istasyonları ve lokantalar yapılmıştır. Bunlar yolboyu yerleşmelerin çekirdeğini oluşturmuşlar, zamanla yol boylarında küçük köyler vücut bulmuştur.