ŞEFAATLİ
Rakım 907 m.
Yüzölçümü 33 km2
Nüfus 30.013
İl topraklarının güney batısında yer alan ilçenin, kuzey doğusunda merkez ilçe güney doğusunda Boğazlıyan,güney batısında Nevşehir, Batısında;Kırşehir ve Kuzeybatısında Yerköy bulunmaktadır
YÜZEY ŞEKLİ
İlçemiz toprakları üzerinde dağ olarak niteleye bileceğimiz kayda değer bir yükseklik yoktur. Genel arazi görüntüsü, Delice Irmak’ ın iki yanında uzanan dalgalı düzlüklerdir. Bu dalgalı düzlükler ilçe sınırları dışındaki yayla ve dağlara kadar uzanırlar. Karanlıkdere vadisi, Delice’nin içinden geçtiği bağ ve bahçelerle dolu güzel manzaralı bir çukurluktur.
İlçemiz arazisini oluşturan dalgalı düzlükler, Delice Irmak’ı besleyen küçük derelerle sık sık yarılırlar. Aksu ve Karasu suları Şefaatli merkezinde birleşerek, Delice ırmak adını alır. Bahar aylarında Delice Irmak’ı besleyen çok sayıda küçük derelerin yatakları, tepeleri yararak Delice ırmak’a ulaşır.İlçe arazimizdeki düzlükler, yeşil şeritler halinde akarsu kıyıları boyunca, bazen daralan, bazen genişleyen topraklar şeklinde uzanır.Bu humuslu topraklar arazi yapımızdaki en verimli ekim alanlarıdır.İlçemizde göl yoktur. Fakat Hüyükkışla göledi önemli sulama göledi önemli sayılan bir su birikintisidir.
İKLİM
İlçemizde, yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı bir kara iklimi hüküm sürer. Gece ile gündüz arasındaki ısı farkı fazladır. İl merkezine göre kuş biraz daha hafif geçer. Karanlık dere vadisinde daha da yumuşaktır.
ARAZİ DURUMU
İlçenin arazisi genellikle dalgalı düzlüklerden oluşmaktadır.delice ırmağının iki yanında düzlükler ile bunları kuzey ve güneyden kuşatan dağlar yer şekillerinin genel hatlarını çizmektedir.İlçe sınırları içerisinde kayda değer engebe bulunmamaktadır.Düzlükler ise kanak suyu ve kolları tarafından derin vadilerle parçalanmıştır.bu vadilerden karanlık dere,delice ırmağının oluşturduğu,içerisinde bağ-bahçe ve güzel doğa görüntülerinin yer aldığı 30 km uzunluğunda bir çukurdur
COĞRAFYA
İlçenin başlıca akarsuları,Delice ırmak ile onun kollarından olan kanak çayıdır.çevredeki küçük dere özleri toplayan kanak çayı Şefaatli ilçe merkezinde karacaali özüyle birleşerek,delice ırmağı oluşturmaktadır.bu akarsuların hepsini yazı mevsiminde suları çekilmekte çoğu küçük derelerde de kurumaktadır.buharda ise, kar erimeleri ve yağışlarla su seviyeleri yükselmektedir.
İlçenin iklimi,il genelinde olduğu karasal iklim olmakla beraber, kışları il merkezine göre daha yumuşaktır.Bu özellik Karanlıkdere vadisinde daha da belirginleşmiştir.Yazların sıcak ve kurak kışların soğuk ve sert geçtiği ilçede,yağış mevsimi ilk ve son bahardır.
Yarı kurak iklimden dolayı,bozkırların geniş yer tuttuğu ilçede vadi tabanları özellikle Karanlıkdere vadisi kavak.söğüt ve çeşitli meyve ağaçlarıyla güzel bir manzara oluşturmaktadır.Orman alanları ise yok denecek kadar azdır.
İlçenin nüfusu 2000 yılı genel nüfus sayımına göre 30.013 kişi olup 13.728’i ilçe merkezinde 16.285’i ise köylerde yaşamaktadır.İlçe nüfus yoğunluğu ise 36 kişidir.
ULAŞIM
Kağnıyı icat etmek ne derece önemli bir gelişme ise kağnıyı geliştirmemek de o derece kötü bir gelişmemişliktir.Kağnı,yüzyıllardır Anadolu insanın kaderinde birinci derecede rol oynamıştır.Sonraları,öküz yerine at, kağnı yerine at arabası koşmak büyük bir gelişme olarak görülmüştür.Fakat hemen takip eden yıllarda kaybedilen zamanın intikamı alınırcasına Türkiye’de ne varsa, tüm teknik araç ve gereçler anında ilçemize gelmiştir.
Ulaşım araçlarının başlıcaları ise; İlçemizden geçmekte olan Demiryolu,Yozgat”a saat başı hareket eden Minibüsler ve Her gün Ankara ve Kayseri’ye gitmekte olan Otobüs seferleridir.
İLÇEMİZİN GEÇİM KAYNAKLARI
En önemli gelirleri tarım ve hayvancılık olan İlçenin Hüyükkışla, Kuzayca,Gülistan göletleriyle sulu tarım arazisi genişlemiştir.Bu alanlarda; fasulye,şeker pancarı soğan ve patates;kuru tarım ürünlerinde ise buğday arpa nohut ve mercimek gibi ürünler yetiştirmektedir.Karanlıkdere de ise iklim daha ılıman olduğu için üzüm ayva ve elma gibi ürünlerde bol miktarda üretilmektedir
İlçede mera ve tarım hayvancılığı yaygındır.Daha çok et ve süt verimi yüksek olan büyükbaş hayvanlar beslenmekte olup,küçük baş hayvanlarda da koyun ve keçi besiciliği yapılmaktadır.Bu durumun özellikle yem bitkileri (yonca,korunga,fig)üretimin yaygınlaşmasına yol açmıştır